Ενημέρωση
Χριστουγεννιάτικα έθιμα στο Ασβεστοχώρι
Τα εορταστικά δρώμενα των Χριστουγέννων στο Ασβεστοχώρι άρχιζαν ουσιαστικά από τις 22 Δεκεμβρίου γιορτή της Αγίας Αναστασίας, οπότε οι γυναίκες καθάριζαν τα σπίτια και γι αυτό τη μέρα εκείνη την αποκαλούσαν “ξεσκονίστρα”.
Την παραμονή πολλοί Ασβεστοχωρίτες πήγαιναν στο μοναστήρι της Αγίας Αναστασίας Βασιλικών να προσκυνήσουν τη χάρη της. Μέχρι την εποχή του μεσοπολέμου πήγαιναν με τα υποζύγιά τους (άλογα, γαϊδούρια, μουλάρια) ή ακόμη και με τα πόδια. Όπως έλεγαν παλιοί Ασβεστοχωρίτες, ξεκινούσαν νωρίς το πρωί, ώστε να φτάσουν αργά το μεσημέρι και αφού ξεκουράζονταν παρακολουθούσαν τον εσπερινό και κοιμόντουσαν στη μονή.
Ανήμερα της γιορτής αφού παρακολουθούσαν τη θεία λειτουργία, επέστρεφαν στο Ασβεστοχώρι. Κατά τις τελευταίες δεκαετίες συνεχίζουν να πηγαίνουν στη μονή αλλά με τουριστικά λεωφορεία ή ΙΧ αυτοκίνητα.
Κατά την ημέρα εκείνη οι άντρες έσφαζαν το γουρούνι που αγόραζαν μικρό (περίπου 15 – 20 κιλά) το καλοκαίρι και το εξέτρεφαν αυτούς τους μήνες με αποφάγια, βελανίδια και πασπάλι, με αποτέλεσμα να φτάνει την περίοδο των Χριστουγέννων περίπου τα 120 – 150 κιλά.
Tον τελευταίο μήνα το τάιζαν συνήθως με καλαμποκάλευρο, προκειμένου να κάνει περισσότερο λίπος που το αξιοποιούσαν, μετά το σφάξιμο, δεόντως. Στο σφάξιμο βοηθούσαν συνήθως κι άλλοι άνδρες, συγγενείς, φίλοι ή γείτονες επειδή ήταν δύσκολη… δουλειά και χρειαζόταν δύναμη για την ακινητοποίηση του ζώου αλλά και… χέρια στη συνέχεια για το καθάρισμά του. Παλιότερα κυκλοφορούσε σαν “ανέκδοτο” η περίπτωση ενός γουρουνιού που δεν κατάφερε ο ιδιοκτήτης του να το ακινητοποιήσει πλήρως την ώρα που προσπάθησε να το σφάξει, του ξέφυγε και έτρεχε μουγκρίζοντας να σωθεί στα στενά του χωριού, με το μαχαίρι καρφωμένο στο λαιμό του… Γι αυτό χρειάζονταν κυρίως πολλά χέρια.
Το σφάξιμο του γουρουνιού ήταν σαν μια γιορτή για όσους συμμετείχαν σ” αυτό, αφού πλαισιώνονταν από οινοποσία, ενώ οι νοικοκυρές κερνούσαν ό,τι φαγώσιμο συνοδευτικό μεζέ διέθεταν, όπως τουρσί, ελιές και τυρί αν υπήρχε. Οι πιο καλοί όμως μεζέδες προέρχονταν από το σφαγμένο ζώο, από το οποίο έκαναν τηγανιές. Πιο νόστιμα από οτιδήποτε άλλο όμως, ήταν τα «τσιγαρίδια». Επρόκειτο για κομματάκια ψαχνού κρέατος, που βρίσκονταν μέσα στο λίπος του γουρουνιού, το οποίο αφού έλιωναν ζεσταίνοντάς το σε υψηλή θερμοκρασία, το στράγγιζαν και έμεναν τα «τσιγαρίδια» τα οποία τηγάνιζαν. Στη συνέχεια το λίπος το άφηναν να ξαναπαγώσει και το διατηρούσαν σε τενεκέδες ή κιούπια και το χρησιμοποιούσαν σαν βούτυρο στη μαγειρική, για πίτες ή για την παρασκευή γλυκισμάτων τα οποία μοσχοβολούσαν.
Έθιμα της παραμονής
Το βράδυ της παραμονής των Χριστουγέννων, σε όλα τα σπίτια έτρωγαν νηστήσιμα με κυρίως πιάτο τη φασολάδα και ο γηραιότερος άνδρας της οικογένειας πριν από το φαγητό θύμιαζε το τραπέζι και όλο το σπίτι. Το έθιμο αυτό τηρείται ακόμη στο Ασβεστοχώρι.
Αφού έτρωγαν, ένας από τους γονείς ή τις γιαγιάδες ή παππούδες αποσπούσε για λίγο την προσοχή των παιδιών και κάποιος άλλος έριχνε λίγο νερό στο τζάκι και στη συνέχεια έλεγε πως «κατούρησε ο καλλικάντζαρος», εξάπτοντας τη φαντασία των παιδιών και δίνοντας την ευκαιρία στους πιο ηλικιωμένους να πούνε κάποια σχετικά παραμύθια…
Από τη δεκαετία του ’50, στη 1 περίπου τα ξημερώματα των Χριστουγέννων, άνδρες και γυναίκες της χορωδίας του χωριού συγκεντρώνονται και “περιφέρονται” στους δρόμους του χωριού και ψάλλουν στις γειτονιές το “Χιόνια στο Καμπαναριό”. Η χορωδία αφού γυρίσει όλες τις γειτονιές καταλήγει στις 5 το πρωί στην εκκλησία του Αγίου Γεωργίου, όπου αφού το ψάλλει για τελευταία φορά τα μέλη της πάνε και προσκυνούν τη “Γέννηση του Χριστού”. Την ώρα εκείνη αρχίζει και η θεία λειτουργία των Χριστουγέννων.
Είναι χαρακτηριστικό πως πολλοί κάτοικοι παρά την προχωρημένη ώρα ξαγρυπνούν και κερνούν στα μέλη της χορωδίας, διάφορα οινοπνευματώδη ή ζεστά ροφήματα για να ζεσταθούν, μιας και η θερμοκρασία συνήθως είναι κοντά ή κάτω από το “μηδέν” και διάφορα εδέσματα.
Το χριστουγεννιάτικο τραπέζι
Το χοιρινό με πρασοσέλινο ήταν το κυρίως φαγητό των Χριστουγέννων στα περισσότερα σπίτια. Σε άλλα, των οποίων οι νοικοκύρηδες εξέτρεφαν κότες και γι αυτούς ίσως το χοιρινό ήταν «πολυτέλεια» έκαναν κοτόσουπα και κοτόπουλο ψητό. Κοτόσουπα μαγείρευαν και έτρωγαν συνήθως μετά τη θεία λειτουργία των Χριστουγέννων και όσοι νήστευαν, ώστε να μην τους πέσει το κυρίως φαγητό “βαρύ” μετά από τόσες μέρες νηστείας, όπως έλεγαν.
Απαραίτητοι στο χριστουγεννιάτικο τραπέζι ήταν και οι λαχανοσαρμάδες που συμβόλιζαν το “σπαργάνωμα” του Χριστού από την Παναγία.
Νίκος Γιώτης
ΑΣΒΕΣΤΟΧΩΡΙ: Η προκήρυξη υποτροφιών του «Ιδρύματος Κατσέα» για το ακαδημαϊκό έτος 2023 – 2024
ΠΡΟΚΗΡΥΞΗ ΥΠΟΤΡΟΦΙΩΝ
Το Κοινωφελές Ίδρυμα με την επωνυμία «ΙΔΡΥΜΑ ΥΠΟΤΡΟΦΙΩΝ ΑΠΟΡΩΝ ΝΕΩΝ ΚΑΙ ΝΕΑΝΙΔΩΝ ΠΗΝΕΛΟΠΗΣ ΚΑΤΣΕΑ – ΣΠΑΝΔΟΥ» προκηρύσσει την χορήγηση – κατόπιν επιλογής – 7 υποτροφιών συνολικής αξίας 12.000 Ευρώ. Ειδικότερα αποφάσισαν ότι 4 υποτροφίες αξίας 1.500 Ευρώ η κάθε μία, δηλαδή συνολικής αξίας 6.000 Ευρώ θα χορηγηθούν για μόρφωση σε Τεχνικές Σχολές κάθε ειδικότητας και 3 υποτροφίες αξίας 2.000 Ευρώ η κάθε μία, δηλαδή συνολικής αξίας 6.000 Ευρώ θα χορηγηθούν για Πανεπιστημιακή μόρφωση σε θετικές επιστήμες και εικαστικές τέχνες, σε εξαιρετικές όμως περιπτώσεις ιδιαιτέρας επίδοσης (με βαθμό « άριστα » ) οι 3 παραπάνω υποτροφίες θα χορηγηθούν και σε άλλες επιστήμες, οι οποίες θα χορηγηθούν και για τα 3 παρακάτω επίπεδα σπουδών, μόνο αν μείνουν αδιάθετες κάποιες από τις υποτροφίες των θετικών επιστημών, που αποτελούν τον κύριο στόχο του Ιδρύματος, και ειδικότερα 1 σε Προπτυχιακούς φοιτητές (οι οποίοι δεν θα φοιτούν στο 1 το έτος σπουδών το ακαδημαϊκό έτος 2023 – 2024), 1 σε Μεταπτυχιακούς φοιτητές και 1 σε υποψήφιο Διδάκτορα, στην Ελλάδα ή το Εξωτερικό.
Οι υποψήφιοι για την χορήγηση της υποτροφίας θα πρέπει να πληρούν τις παρακάτω προϋποθέσεις:
1. Να είναι ελληνικής ιθαγένειας και ηλικίας μέχρι και 36 ετών
2. Να κατάγονται από το Ασβεστοχώρι Θεσσαλονίκης
3. Να προέρχονται από αποδεδειγμένα φτωχές οικογένειες
4. Να διακρίνονται για την επίδοσή τους στα γράμματα
Το ύψος της υποτροφίας ανέρχεται στο ποσό των 125 Ευρώ το μήνα για κάθε έναν υπότροφο για μόρφωση σε Τεχνικές Σχολές και στο ποσό των 166,5 Ευρώ το μήνα για κάθε έναν υπότροφο για Πανεπιστημιακή μόρφωση.
Η υποτροφία θα αρχίσει από την έναρξη του ακαδημαϊκού έτους 2023 – 2024 και θα διαρκέσει για τον υπότροφο βασικών σπουδών μέχρι τέλους των κανονικών σπουδών του στην Σχολή όπου φοιτά, και για τον υπότροφο μεταπτυχιακών σπουδών (μεταπτυχιακό και διδακτορικό) για 1 έτος, που, εφόσον η διάρκειά τους είναι μεγαλύτερη, σύμφωνα με τον Κανονισμό της Σχολής, μπορεί να παραταθεί μέχρι 2 ακόμη έτη – για την παράταση απαιτείται, μετά από σχετική αίτηση του υποτρόφου, απόφαση του ΔΣ του Ιδρύματος και πρόταση της αρμόδιας Αρχής. Στην συνέχεια εκδίδεται απόφαση του Γενικού Γραμματέα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Μακεδονίας – Θράκης -, με την προϋπόθεση ότι δεν θα παραβεί τους όρους του συμβολαίου της υποτροφίας του και τις διατάξεις του Α.Ν. 2039/1939 όπως και του άρθρου 29 του Κ.Δ. 18/23-8-1941 και τα άρθρα 47, 56 παρ. 1 εδ. α, β, γ και 82 παρ. 4 του Ν. 4182/2013.
Η υποτροφία θα συνεχίζεται για κάθε επόμενο ακαδημαϊκό έτος σπουδών εφόσον ο υπότροφος προσκομίζει πιστοποιητικό αναλυτικής βαθμολογίας του προηγούμενου έτους σπουδών του από το οποίο θα αποδεικνύεται ότι έχει επιτύχει στην εξέταση των μαθημάτων του προηγούμενου έτους και ειδικότερα στα μαθήματα που απαιτούνται ως αριθμός ή ως διδακτικές μονάδες από το ενδεικτικό πρόγραμμα σπουδών της Σχολής φοίτησης.
Ο υπότροφος έχε υποχρέωση να λάβει το πτυχίο του και να καταθέσει αντίγραφό του στο ίδρυμα μέσα σε ένα έτος από τη λήξη των σπουδών του, άλλως υποχρεούται σε επιστροφή της υποτροφίας β΄σει του άρθρου 60 του Ν. 2039/1939, όπως και όλες οι άλλες περιπτώσεις στις οποίες προβλέπεται διακοπή και επιστροφή της υποτροφίας από τους Ν. 4182/2013 και Ν. 2039/1939 και το κ.δ. 18/23/8/1941.
Η υποτροφία θα χορηγείται επί 12 μήνες τον χρόνο για κάθε ακαδημαϊκό έτος σπουδών με προκαταβολή του ποσού κάθε μήνα, στην αρχή του μήνα για τους σπουδάζοντες στην Ελλάδα και το πρώτο δεκαπενθήμερο κάθε τριμήνου για τους σπουδάζοντες στο Εξωτερικό, μέσω της Τράπεζας σε βάρος του προϋπολογισμού του Ιδρύματος.
Όσοι ενδιαφέρονται για την χορήγηση της υποτροφίας θα πρέπει να καταθέσουν στην έδρα του Ιδρύματος, το Ασβεστοχώρι Θεσσαλονίκης, ή να αποστείλουν ταχυδρομικά στην διεύθυνση: Ίδρυμα Υποτροφιών Απόρων Νέων και Νεανίδων Πηνελόπης Κατσέα – Σπάνδου, Ασβεστοχώρι Θεσσαλονίκης, Τ.Κ. 57010, αίτηση ( στην οποία πρέπει να απαριθμούνται και περιγράφονται αναλυτικά όλα τα επισυναπτόμενα δικαιολογητικά, άλλως θα θεωρείται ότι δεν έχει γίνει κατάθεσή τους, το δε Ίδρυμα δεν φέρει καμία απολύτως ευθύνη) μέχρι και 22–01-2024 συνοδευόμενη από τα παρακάτω πρόσφατα ( με ημερομηνία έκδοσης ή επικύρωσης από 22-12-2023 έως και 22–01-2024 ), και με νόμιμη επίσημη μετάφραση στα ελληνικά, για τυχόν ξενόγλωσσα αλλοδαπής προέλευσης, δικαιολογητικά:
1. Επικυρωμένο αντίγραφο αστυνομικής ταυτότητας
2. Πιστοποιητικό Δήμου από το οποίο θα προκύπτει η καταγωγή του υποψηφίου ( η καταγωγή σχετίζεται με τον τόπο γέννησης των άμεσων ή απώτερων προγόνων ή με τον τόπο που αυτοί έζησαν ), και ιδίως γέννησης και οικογενειακής κατάστασης του υποψηφίου και των γονέων του
3. Αντίγραφο εκκαθαριστικού σημειώματος φορολογικού έτους 2022, που αφορά σε εισοδήματα του 2022 της οικογένειας του/της υποψηφίου και του της ίδιου/ίδιας, εφόσον έχει υποχρέωση υποβολής φορολογικής δήλωσης.
4. Πρόσφατη Δήλωση Στοιχείων Ακινήτων (Ε9) της οικογένειας του/της υποψηφίου, συνοδευόμενη από υπεύθυνη δήλωση του Ν. 1599/1986, ότι τα στοιχεία είναι αληθινά και δεν έχουν τροποποιηθεί μέχρι την ημερομηνία κατάθεσης της αίτησης.
5. Δήλωση Ε.Ν.Φ.Ι.Α. 2022.
6. Βεβαιώσεις από εισοδήματα τόκων καταθέσεων, προθεσμιακών καταθέσεων και κρατικά ομόλογα, τίτλους και ομολογίες, στην περίπτωση, που εμφανίζονται στους κωδικούς 667 και 668 του εκκαθαριστικού σημειώματος.
7. 7. α) Για Τεχνικές Σχολές:
Πιστοποιητικό σπουδών με αναλυτική βαθμολογία με βαθμό τουλάχιστον «λίαν καλώς».
β) Για Προπτυχιακό:
Πιστοποιητικό σπουδών με αναλυτική βαθμολογία με βαθμό τουλάχιστον «λίαν καλώς».
γ) Για Μεταπτυχιακό:
Επικυρωμένο αντίγραφο Πτυχίου με βαθμό τουλάχιστον «λίαν καλώς» και Βεβαίωση σπουδών.
δ) Για Διδακτορικό:
Επικυρωμένο αντίγραφο Πτυχίου ή Μεταπτυχιακού Διπλώματος με βαθμό τουλάχιστον « λίαν καλώς » και Βεβαίωση σπουδών.
5. Συστατική επιστολή του Διευθυντή της Τεχνικής Σχολής ή του Προέδρου – ή προσώπου αντίστοιχου αξιώματος ή βαθμού για τις σπουδές στο Εξωτερικό – της Σχολής του Πανεπιστημίου στο οποίο φοιτά ο υποψήφιος, από την οποία θα προκύπτει η ευφυΐα, το ταλέντο, ο χαρακτήρας και η άψογη ηθική διάπλαση του υποψηφίου και στην οποία θα περιλαμβάνεται πρόταση του Διευθυντή ή του Προέδρου για την χορήγηση της υποτροφίας στον υποψήφιο.
6. Αντίγραφο ποινικού μητρώου έκδοσης το πολύ 3 μήνες πριν την ημέρα επιλογής ( εφόσον πρόκειται να φοιτήσουν σε Ανώτατες Σχολές στην Ελλάδα ή το Εξωτερικό).
7. Υπεύθυνη δήλωση του Ν. 1599/1986 του υποψηφίου ( ή των νομίμων αντιπροσώπων του σε περίπτωση ανηλικότητας ) ότι δεν έλαβε ή δεν λαμβάνει άλλη υποτροφία για τις ίδιες σπουδές και ότι δεν εξέπεσε από υπαιτιότητά του από υποτροφία που του έχει απονεμηθεί.
Η επιλογή των υποτρόφων θα γίνει στις 07-02-2024 αρχικά από το ΔΣ του Ιδρύματος με απόφασή του η οποία θα αναρτηθεί στην έδρα του Ιδρύματος. Από την ημερομηνία της παραπάνω ανάρτησης και μέσα σε αποκλειστική προθεσμία 10 ημερών το αργότερο θα γίνονται δεκτές τυχόν ενστάσεις κατά του αποτελέσματος επιλογής των υποτρόφων ( άρθρο 33 του Κ.Δ. 18/23-8-1941 και τα άρθρα 47, 56 παρ. 1 εδ. α, β, γ και 82 παρ. 4 του Ν. 4182/2013 ). Η τελική απόφαση διορισμού του υποτρόφου εναπόκειται στην αρμοδιότητα του Γενικού Γραμματέα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Μακεδονίας – Θράκης.
Σε περίπτωση κατά την οποία ο αριθμός των υποψηφίων υπερβαίνει τον αριθμό των υπό χορήγηση υποτροφιών και υπάρχουν δύο ή περισσότεροι υποψήφιοι με τα ίδια προσόντα ή πληρούν τις ίδιες ακριβώς προϋποθέσεις για την χορήγηση της υποτροφίας τότε για την επιλογή του υποτρόφου θα διενεργηθεί δημόσια κλήρωση παρουσία και των ενδιαφερομένων ( άρθρο 33 του Κ.Δ. 18/23-8-1941 και τα άρθρα 47, 56 παρ. 1 εδ. α, β, γ και 82 παρ. 4 του Ν. 4182/2013 ).
Για την χορήγηση υποτροφιών σε φοιτητές που παρακολουθούν και διεξάγουν σπουδές εξ αποστάσεως στην ημεδαπή ή αλλοδαπή, εφαρμόζεται η υπ’ αριθμό 66/2015 γνωμοδότηση του Ν.Σ.Κ.
Θεσσαλονίκη, 6–11-2023
O πρόεδρος του Ιδρύματος
Χατζηαντωνίου Νίκος
Λίγα λόγια για το «Ίδρυμα Κατσέα»
Άγνωστο είναι στο ευρύ κοινό το «Ίδρυμα Κατσέα», παρότι επιτελεί κοινωνικό έργο, από το 1983 που λειτουργεί.
Πρόκειται για Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου – Κοινωφελές Ίδρυμα, με έδρα το Ασβεστοχώρι, που έχει σκοπό τη χορήγηση υποτροφιών από εισοδήματα περιουσίας τού Ιδρύματος, κάθε χρόνο με επιλογή.
Ιδρύτριά του ήταν η Ασβεστοχωρίτισσα, Πηνελόπη χήρα Κωνσταντίνου Κατσέα, το γένος Νικολάου Σπάνδου.
Οι προϋποθέσεις για την επιλογή των νέων είναι: η καταγωγή τους από το Ασβεστοχώρι, αποδεδειγμένα οι οικογένειές τους να είναι φτωχές, και να διακρίνονται για την επίδοσή τους στα γράμματα. Όσον αφορά τα βαθμολογικά κριτήρια, απαιτείται πιστοποιητικό σπουδών με αναλυτική βαθμολογία, πτυχίο ή μεταπτυχιακό δίπλωμα με βαθμό τουλάχιστον «λίαν καλώς». Επιλέγονται οι υποψήφιοι με την υψηλότερη βαθμολογία.
Οι αιτήσεις κατατίθενται στην έδρα του Ιδρύματος, στο Ασβεστοχώρι, ή ταχυδρομικά στη διεύθυνση: Ίδρυμα Υποτροφιών Απόρων Νέων και Νεανίδων Πηνελόπης Κατσέα – Σπάνδου, Ασβεστοχώρι, Τ.Κ. 57010.
Για να ενημερωθούν οι ενδιαφερόμενοι για τις υποτροφίες, κάθε χρόνο δημοσιεύεται η προκήρυξή τους 2 φορές σε 2 εφημερίδες της Θεσσαλονίκης και 1 φορά σε 2 εφημερίδες της Αθήνας, στην οποία ορίζεται ρητά ο ακριβής χρόνος της λήξης υποβολής των αιτήσεων, που είναι σε 1 μήνα από την τελευταία δημοσίευση της προκήρυξης υποτροφιών. Επίσης ορίζεται και ο χρόνος επιλογής των υποτρόφων, ο οποίος είναι σε 45 ημέρες από την τελευταία δημοσίευση της προκήρυξης ή σε 15 ημέρες από τη λήξη υποβολής των αιτήσεω.
Η δραστηριότητα του Ιδρύματος ελέγχεται, σύμφωνα με διατάξεις του Α.Ν. 2039/1939, από τον γενικό γραμματέα Αποκεντρωμένης Διοίκησης Μακεδονίας – Θράκης.
ΗΧΗΤΙΚΟ – Αποκριά στο Ασβεστοχώρι
ΑΚΟΥΣΤΕ πώς γιόρταζαν στο Ασβεστοχώρι Θεσσαλονίκης την Αποκριά μέχρι τη δεκαετία του ’80;
Πώς γλεντούσαν με τα παραδοσιακά τους όργανα, τους ζουρνάδες;
Ποια ήταν τα αγαπημένα τους αποκριάτικα εδέσματα;
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ – ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ: ΝΊΚΟΣ ΓΙΏΤΗΣ
ΒΙΝΤΕΟ – Το “Χιόνια στο Καμπαναριό” θα ακουστεί πάλι απόψε στις γειτονιές του Ασβεστοχωρίου
Γράφει ο Νίκος Γιώτης
Έχουν περάσει 74 χρόνια από την παραμονή Χριστουγέννων κατά την οποία μια ομάδα νεαρών, που συνήθιζε να κάνει καντάδες έξω από τα σπίτια νεανίδων, αποφάσισαν παρά το δριμύ ψύχος που επικρατούσε να βγουν λίγο μετά τα μεσάνυχτα στις γειτονιές του Ασβεστοχωρίου και να τραγουδήσουν το “Χιόνια στο καμπαναριό”. Πού να φαντάζονταν πως εκείνη η βραδιά ήταν η αρχή μιας… παράδοσης, που διατηρείται ακόμη, στο Ασβεστοχώρι. Την ομάδα εκείνη αποτελούσαν οι νεαροί τότε, Γιώργος Ριτζούλης, Γιώργος Πιτκάρης, Απόστολος Σπάνδος, Δημήτρης Χορτατσιάνης, Νάκης Γηρούκας, Κώστας Σαμαλής, Παναγιώτης Πελτέκης, Γιώργος Μπουμπούσης και Νίκος Κουρκουρίκας.H ανταπόκριση του κόσμου εκείνο το βράδυ ήταν μεγάλη και οι νεαροί έκαναν κάτι ανάλογο και τις επόμενες χρονιές, οπότε έλαβε η όμορφη αυτή ενέργεια μια πιο οργανωμένη μορφή, με τη δημιουργία μιας μικρής χορωδίας που πραγματοποιούσε και ορισμένες πρόβες πριν από τη συγκεκριμένη βραδιά, ώστε να υπάρχει καλύτερος συγχρονισμός.
Το 1956 δηλαδή πριν συμπληρωθεί δεκαετία από την πρώτη εκείνη βραδιά -της παραμονής των Χριστουγέννων του ’48- η χορωδία πλαισιώθηκε και από γυναίκες (Φίτσα Ριτζούλη, Ελένη Μπούγκαρη, Αυγερινή Λεμοντζή, Σταυρούλα Δ. Δούδη) και απέκτησε πιο όμορφο “ηχητικό χρώμα”. Παρά τους αρχικούς δισταγμούς ορισμένων το εγχείρημα στέφθηκε από επιτυχία και συνεχίζεται έτσι μέχρι σήμερα, πιο οργανωμένα και με τις γυναίκες να υπερτερούν πλέον αριθμητικά των ανδρών.
Με όσο αντίξοες καιρικές συνθήκες κι αν επικρατούν. Το έθιμο είναι έθιμο και πρέπει να τηρηθεί. Και τηρείται κάθε χρόνο ανελλιπώς είτε βρέχει, είτε χιονίζει, είτε η θερμοκρασία πέφτει αρκετά κάτω του μηδενός.
Άλλωστε πάρα πολλοί Ασβεστοχωρίτες, ντόπιοι και νέοι κάτοικοι περιμένουν ξαγρυπνώντας κι αυτοί μαζί με τους χορωδούς να ακούσουν το εορταστικό αυτό τραγούδι στη γειτονιά τους κι εκείνοι προκειμένου να τους ευχαριστήσουν και να τους ζεστάνουν λίγο, τους υποδέχονται έξω από τα σπίτια τους με ποτά ή γλυκίσματα ή αφεψήματα ή ζεστές κομπόστες.
Η ατμόσφαιρα “ζεσταίνεται” παρά το έντονο κρύο που συνήθως υπάρχει και οι ευχές παίρνουν και δίνουν….
-
- Μία πρόβα στο ΚΑΠΗ προκειμένου να συντονιστούν οι χορωδοί και η ολονύκτια… βόλτα τους στις γειτονιές του Ασβεστοχωρίου αρχίζει
Γι αυτό απόψε αν ακούσετε (μετά από δύο χρόνια απραξίας εξαιτίας της πανδημίας) στη γειτονιά σας τη χορωδία να τραγουδάει το “Χιόνια στο Καμπαναριό” μην αρκεστείτε μόνο να απολαύσετε την υπέροχη εκτέλεσή της, αλλά βγείτε έξω να προσφέρετε κάτι από τα παραπάνω στους χορωδούς ή έστω ανοίξτε το παράθυρό σας και να ανταλλάξτε ευχές μαζί τους.
Και για όσους θέλουν να ζήσουν από κοντά την εμπειρία της συμμετοχής στη χορωδία αυτή (καλλίφωνοι και μη), μπορούν να την ακολουθήσουν σε ολόκληρη ή μέρος της διαδρομής της (ο τόπος συνάντησης είναι στη 1 τα ξημερώματα στο ΚΑΠΗ Ασβεστοχωρίου). Είναι σίγουρο ότι θα ενθουσιαστούν από την πρωτόγνωρη αυτή εμπειρία…
Ακολουθεί ΒΙΝΤΕΟ από την χορωδία που τραγούδησε το “Χιόνια στο καμπαναριό” τα Χριστούγεννα του 2018.
Νίκος Γιώτης
Χριστουγεννιάτικα έθιμα του Ασβεστοχωρίου
Τα εορταστικά δρώμενα των Χριστουγέννων στο Ασβεστοχώρι άρχιζαν ουσιαστικά από τις 22 Δεκεμβρίου γιορτή της Αγίας Αναστασίας, οπότε οι γυναίκες καθάριζαν τα σπίτια και γι αυτό τη μέρα εκείνη την αποκαλούσαν “ξεσκονίστρα”.
Την παραμονή πολλοί Ασβεστοχωρίτες πήγαιναν στο μοναστήρι της Αγίας Αναστασίας Βασιλικών να προσκυνήσουν τη χάρη της. Μέχρι την εποχή του μεσοπολέμου πήγαιναν με τα υποζύγιά τους (άλογα, γαϊδούρια, μουλάρια) ή ακόμη και με τα πόδια. Όπως έλεγαν παλιοί Ασβεστοχωρίτες, ξεκινούσαν νωρίς το πρωί, ώστε να φτάσουν αργά το μεσημέρι και αφού ξεκουράζονταν παρακολουθούσαν τον εσπερινό και κοιμόντουσαν στη μονή.
Ανήμερα της γιορτής αφού παρακολουθούσαν τη θεία λειτουργία, επέστρεφαν στο Ασβεστοχώρι. Κατά τις τελευταίες δεκαετίες συνεχίζουν να πηγαίνουν στη μονή αλλά με τουριστικά λεωφορεία ή ΙΧ αυτοκίνητα.
Κατά την ημέρα εκείνη οι άντρες έσφαζαν το γουρούνι που αγόραζαν μικρό (περίπου 15 – 20 κιλά) το καλοκαίρι και το εξέτρεφαν αυτούς τους μήνες με αποφάγια, βελανίδια και πασπάλι, με αποτέλεσμα να φτάνει την περίοδο των Χριστουγέννων περίπου τα 120 – 150 κιλά.
Tον τελευταίο μήνα το τάιζαν συνήθως με καλαμποκάλευρο, προκειμένου να κάνει περισσότερο λίπος που το αξιοποιούσαν, μετά το σφάξιμο, δεόντως. Στο σφάξιμο βοηθούσαν συνήθως κι άλλοι άνδρες, συγγενείς, φίλοι ή γείτονες επειδή ήταν δύσκολη… δουλειά και χρειαζόταν δύναμη για την ακινητοποίηση του ζώου αλλά και… χέρια στη συνέχεια για το καθάρισμά του. Παλιότερα κυκλοφορούσε σαν “ανέκδοτο” η περίπτωση ενός γουρουνιού που δεν κατάφερε ο ιδιοκτήτης του να το ακινητοποιήσει πλήρως την ώρα που προσπάθησε να το σφάξει, του ξέφυγε και έτρεχε μουγκρίζοντας να σωθεί στα στενά του χωριού, με το μαχαίρι καρφωμένο στο λαιμό του… Γιαυτό χρειάζονταν κυρίως πολλά χέρια.
Το σφάξιμο του γουρουνιού ήταν σαν μια γιορτή για όσους συμμετείχαν σ” αυτό, αφού πλαισιώνονταν από οινοποσία, ενώ οι νοικοκυρές κερνούσαν ό,τι φαγώσιμο συνοδευτικό μεζέ διέθεταν, όπως τουρσί, ελιές και τυρί αν υπήρχε. Οι πιο καλοί όμως μεζέδες προέρχονταν από το σφαγμένο ζώο, από το οποίο έκαναν τηγανιές. Πιο νόστιμα από οτιδήποτε άλλο όμως, ήταν τα «τσιγαρίδια». Επρόκειτο για κομματάκια ψαχνού κρέατος, που βρίσκονταν μέσα στο λίπος του γουρουνιού, το οποίο αφού έλιωναν ζεσταίνοντάς το σε υψηλή θερμοκρασία, το στράγγιζαν και έμεναν τα «τσιγαρίδια» τα οποία τηγάνιζαν. Στη συνέχεια το λίπος το άφηναν να ξαναπαγώσει και το διατηρούσν σε τενεκέδες ή κιούπια και το χρησιμοποιούσαν σαν βούτυρο στη μαγειρική, για πίτες ή για την παρασκευή γλυκισμάτων τα οποία μοσχοβολούσαν.
Έθιμα της παραμονής
Το βράδυ της παραμονής των Χριστουγέννων, σε όλα τα σπίτια έτρωγαν νηστήσιμα με κυρίως πιάτο τη φασολάδα και ο γηραιότερος άνδρας της οικογένειας πριν από το φαγητό θύμιαζε το τραπέζι και όλο το σπίτι. Το έθιμο αυτό τηρείται ακόμη στο Ασβεστοχώρι.
Αφού έτρωγαν, ένας από τους γονείς ή τις γιαγιάδες ή παππούδες αποσπούσε για λίγο την προσοχή των παιδιών και κάποιος άλλος έριχνε λίγο νερό στο τζάκι και στη συνέχεια έλεγε πως «κατούρησε ο καλλικάντζαρος», εξάπτοντας τη φαντασία των παιδιών και δίνοντας την ευκαιρία στους πιο ηλικιωμένους να πούνε κάποια σχετικά παραμύθια…
Από τη δεκαετία του ’50, στη 1 περίπου τα ξημερώματα των Χριστουγέννων, άνδρες και γυναίκες της χορωδίας του χωριού συγκεντρώνονται και “περιφέρονται” στους δρόμους του χωριού και ψάλλουν στις γειτονιές το “Χιόνια στο Καμπαναριό”. Η χορωδία αφού γυρίσει όλες τις γειτονιές καταλήγει στις 5 το πρωί στην εκκλησία του Αγίου Γεωργίου, όπου αφού το ψάλλει για τελευταία φορά τα μέλη της πάνε και προσκυνούν τη “Γέννηση του Χριστού”. Την ώρα εκείνη αρχίζει και η θεία λειτουργία των Χριστουγέννων.
Είναι χαρακτηριστικό πως πολλοί κάτοικοι παρά την προχωρημένη ώρα ξαγρυπνούν και κερνούν στα μέλη της χορωδίας, διάφορα οινοπνευματώδη ή ζεστά ροφήματα για να ζεσταθούν, μιας και η θερμοκρασία συνήθως είναι κοντά ή κάτω από το “μηδέν” και διάφορα εδέσματα.
Το χριστουγεννιάτικο τραπέζι
Το χοιρινό με πρασοσέλινο ήταν το κυρίως φαγητό των Χριστουγέννων στα περισσότερα σπίτια. Σε άλλα, των οποίων οι νοικοκύρηδες εξέτρεφαν κότες και γι αυτούς ίσως το χοιρινό ήταν «πολυτέλεια» έκαναν κοτόσουπα και κοτόπουλο ψητό. Κοτόσουπα μαγείρευαν και έτρωγαν συνήθως μετά τη θεία λειτουργία των Χριστουγέννων και όσοι νήστευαν, ώστε να μην τους πέσει το κυρίως φαγητό “βαρύ” μετά από τόσες μέρες νηστείας, όπως έλεγαν.
Απαραίτητοι στο χριστουγεννιάτικο τραπέζι ήταν και οι λαχανοσαρμάδες που συμβόλιζαν το “σπαργάνωμα” του Χριστού από την Παναγία.
Νίκος Γιώτης
Εκδήλωση μνήμης πραγματοποιήθηκε στο Ασβεστοχώρι για τους 19 εκτελεσθέντες από τα στρατεύματα Κατοχής, στις 20 και 26 Ιουλίου 1944, οπότε οι γερμανικές δυνάμεις Κατοχής και οι Έλληνες συνεργάτες τους (ταγματασφαλίτες), αφού συγκέντρωσαν τους κατοίκους του χωριού, καθώς και υπαλλήλους και ασθενείς του Σανατορίου Ασβεστοχωρίου (που μετεξελίχθηκε το 1983 στο Γενικό Περιφερειακό Νοσοκομείο “Γ. Παπανικολάου”), επέλεξαν μετά από προδοσία και σκότωσαν 17 πατριώτες (ο ένας υπέκυψε μετά από τον ανελέητο ξυλοδαρμό του).
Η εκτέλεση έγινε, όπως είπαν, ως αντίποινα για την επίθεση των ανταρτών τη νύχτα της 12ης προς 13η Ιουλίου του ’44 στο Σανατόριο προκειμένου να πάρουν φάρμακα και τρόφιμα.
Το σημείο της εκτέλεσης επιλέχτηκε συμβολικά, επειδή εκεί οι αντάρτες, μετά από ανταλλαγή πυρών, σκότωσαν -εκείνο το βράδυ- δύο Γερμανούς αξιωματικούς και τραυμάτισαν δύο στρατιώτες.
Είχε προηγηθεί έξι μέρες νωρίτερα, στις 20 Ιουλίου, γιορτή του Προφήτη Ηλία, στην ευρύτερη περιοχή του Δάσους Κουρί, η σύλληψη -επίσης μετά από προδοσία- τεσσάρων συνδέσμων του ΕΑΜ και η εκτέλεση των τριών από αυτούς (ο τέταρτος λόγω του νεαρού της ηλικίας του στάλθηκε σε στρατόπεδα καταναγκαστικής εργασίας).
Στον τόπο της εκτέλεσης έγινε επιμνημόσυνη δέηση υπέρ αναπαύσεως των ψυχών των εκτελεσθέντων, προσκλητήριο νεκρών, κατάθεση στεφάνων, τήρηση ενός λεπτού σιγής και ανάκρουση του εθνικού ύμνου.
Τον δήμαρχο, Ιγνάτιο Καϊτεζίδη, εκπροσώπησε ο πρόεδρος της ΔΕΥΑ, δημοτικός σύμβουλος Πυλαίας – Χορτιάτη -όπου ανήκει διοικητικά το Ασβεστοχώρι- Χρήστος Μπουτσιβάρης, ο οποίος αναφέρθηκε στα θλιβερά γεγονότα του Ιουλίου του 1944.
Στην εκδήλωση παρέστησαν -μεταξύ άλλων- ο βουλευτής της Νέας Δημοκρατίας Δημήτρης Βαρτζόπουλος, του ΠΑΣΟΚ – ΚΙΝΑΛ, Γιώργος Αρβανιτίδης και Κωνσταντίνα Αδάμου, ο αντιπεριφερειάρχης Μεταφορών και Επικοινωνιών Κ. Μακεδονίας, Σωκράτης Δωρής, ο δήμαρχος Νεάπολης – Συκεών, Σίμος Δανιηλίδης, ο αντιδήμαρχος Πολιτισμού Πυλαίας – Χορτιάτη, Σοφοκλής Κάλτσιος, ο αντιδήμαρχος Περιβάλλοντος του δήμου Θεσσαλονίκης, Ερωτόκριτος Θεοτοκάτος, η εκπρόσωπος του Γενικού Προξενείου Θεσσαλονίκης της Κυπριακής Δημοκρατίας, Γεωργία Παντελίδου, του Πυροσβεστικού Σώματος, αντιπύραρχος, Αντώνιος Αζάς, της Πολεμικής Αεροπορίας, επισμηναγός, Αναστάσιος Τυρνάς, ο επικεφαλής της δημοτικής παράταξης του Δήμου Πυλαίας – Χορτιάτη, “Δημιουργική Αλλαγή”, Κωνσταντίνος Καρπούζης, οι δημοτικοί σύμβουλοι, Δέσποινα Λυπηρίδου, Πάρις Τσογκαρλίδης, Βάιος Ζέκκας, ο πρόεδρος της Τοπικής Κοινότητας Εξοχής, Χρήστος Μητσάκης, ο εκπρόσωπος του Συλλόγου Οικογενειών Θυμάτων Ολοκαυτώματος Χορτιάτη, Εμμανουήλ Γκουραμάνης, η πρόεδρος της Φιλοπτώχου Αδελφότητος Κυριών Ασβεστοχωρίου, Ζωή Μπάγκου, η πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου Γυναικών Ασβεστοχωρίου, Ιωάννα Τσικαράκα, η σύμβουλος του Τοπικού Συμβουλίου Ασβεστοχωρίου, Ντίνα Χαρτοματσίδου Κούκου.
ΝΙΚΟΣ ΓΙΩΤΗΣ
Την προσεχή Κυριακή το μνημόσυνο των εκτελεσθέντων της 20ης και 26ης Ιουλίου 1944 στο Ασβεστοχώρι
Συμπληρώνονται 78 χρόνια από την 26η Ιουλίου 1944, οπότε οι γερμανικές δυνάμεις Κατοχής και οι Έλληνες συνεργάτες τους (ταγματασφαλίτες), αφού συγκέντρωσαν τους κατοίκους του χωριού, καθώς και υπαλλήλους και ασθενείς του Σανατορίου Ασβεστοχωρίου (που μετεξελίχθηκε το 1983 στο Γενικό Περιφερειακό Νοσοκομείο “Γ. Παπανικολάου”), επέλεξαν μετά από προδοσία και σκότωσαν 17 πατριώτες (ο ένας υπέκυψε μετά από τον ανελέητο ξυλοδαρμό του).
Η εκτέλεση έγινε, όπως είπαν, ως αντίποινα για την επίθεση των ανταρτών τη νύχτα της 12ης προς 13η Ιουλίου του ’44 στο Σανατόριο προκειμένου να πάρουν φάρμακα και τρόφιμα.
Το σημείο της εκτέλεσης επιλέχτηκε συμβολικά, επειδή εκεί οι αντάρτες, μετά από ανταλλαγή πυρών, σκότωσαν -εκείνο το βράδυ- δύο Γερμανούς αξιωματικούς και τραυμάτισαν δύο στρατιώτες.
Είχε προηγηθεί έξι μέρες νωρίτερα, στις 20 Ιουλίου, γιορτή του Προφήτη Ηλία, στην ευρύτερη περιοχή του Δάσους Κουρί, η σύλληψη -επίσης μετά από προδοσία- τεσσάρων συνδέσμων του ΕΑΜ και η εκτέλεση των τριών από αυτούς (ο τέταρτος λόγω του νεαρού της ηλικίας του στάλθηκε σε στρατόπεδα καταναγκαστικής εργασίας).
Την προσεχή Κυριακή 24 Ιουλίου, ο δήμος Πυλαίας – Χορτιάτη, στον οποίο ανήκει διοικητικά το Ασβεστοχώρι, θα πραγματοποιήσει στις 10 το πρωί στον ιερό ναό Αγίου Γεωργίου Ασβεστοχωρίου, μνημόσυνο υπέρ των εκτελεσθέντων.
Στις 11 θα αναχωρήσει από το πάρκο της κωμόπολης (χώρο συγκέντρωσης των εκτελεσθέντων) πομπή προς το χώρο της εκτέλεσης στα όρια της Εξοχής (λίγο πιο κάτω από το νοσοκομείο «Παπανικολάου»), όπου θα γίνει επιμνημόσυνη δέηση, ομιλίες και κατάθεση στεφανιών.
Νίκος Γιώτης
Την 9η Μαΐου, κάθε χρόνου, δηλαδή σαν σήμερα, το Ασβεστοχώρι τιμάει ή μάλλον θα έπρεπε να τιμάει, γιατί τα τελευταία χρόνια δεν βλέπουμε να συμβαίνει κάτι τέτοιο, ένα παιδί του, το οποίο το 1936 έπεσε νεκρό κατά τη διάρκεια εργατικής διαδήλωσης. Μόνο που δεν ήταν απλά ένας από τους πολλούς νεκρούς που έδωσαν τη ζωή τους για τα δικαιώματα των εργατών, αλλά έμεινε γνωστός, ως ο πρώτος νεκρός του Μάη του ’36.
Το Μάιο του ‘36, λίγους μήνες πριν τη δικτατορία του Ιωάννη Μεταξά, με διορισμένο όμως πρωθυπουργό τον μετέπειτα δικτάτορα, από τον βασιλιά Γεώργιο, άρχισε η μεγάλη απεργία των καπνεργατών.
Στις 9 Μαΐου οι αστυνομικές αρχές της Θεσσαλονίκης απαγόρευσαν στην πορεία των εργατών να πλησιάσει στο κτίριο διοίκησης της πόλης, με αποτέλεσμα να ξεκινήσουν σοβαρά επεισόδια. Ο 25χρονος Ασβεστοχωρίτης αυτοκινητιστής, Τάσος Τούσης, έπεσε νεκρός, από πυρά αστυνομικών. Ήταν το πρώτο θύμα στα γεγονότα του Μάη του ‘36. Οι απεργοί αμέσως ξήλωσαν μία πόρτα και τοποθέτησαν πάνω της τη σορό του νεκρού.
Όπως είναι γνωστό η φωτογραφία με το μοιρολόι της μάνας του νεκρού διαδηλωτή, Κατίνας Τούση, που θρηνούσε πάνω από τη σορό του γιου της, ενέπνευσε τον Γιάννη Ρίτσο, να γράψει τον «Επιτάφιο» τον οποίο μελοποίησε ο Μίκης Θεοδωράκης.
Νίκος Γιώτης
Αναζήτηση
Αρχείο
- Δεκέμβριος 2024
- Ιανουάριος 2024
- Σεπτέμβριος 2023
- Μάρτιος 2023
- Φεβρουάριος 2023
- Ιανουάριος 2023
- Δεκέμβριος 2022
- Ιούλιος 2022
- Μάιος 2022
- Μάρτιος 2022
- Δεκέμβριος 2021
- Ιούλιος 2021
- Μάιος 2021
- Δεκέμβριος 2020
- Σεπτέμβριος 2020
- Ιούλιος 2020
- Απρίλιος 2020
- Φεβρουάριος 2020
- Ιανουάριος 2020
- Δεκέμβριος 2019
- Νοέμβριος 2019
- Οκτώβριος 2019
- Σεπτέμβριος 2019
- Ιούλιος 2019
- Ιούνιος 2019
- Μάιος 2019
- Απρίλιος 2019
- Μάρτιος 2019
- Φεβρουάριος 2019
- Ιανουάριος 2019
- Δεκέμβριος 2018
- Νοέμβριος 2018
- Οκτώβριος 2018
- Αύγουστος 2018
- Ιούλιος 2018
- Ιούνιος 2018
- Μάιος 2018
- Απρίλιος 2018
- Μάρτιος 2018
- Φεβρουάριος 2018
- Ιανουάριος 2018
- Δεκέμβριος 2017
- Νοέμβριος 2017
- Οκτώβριος 2017
- Σεπτέμβριος 2017
- Αύγουστος 2017
- Ιούλιος 2017
- Ιούνιος 2017
- Μάιος 2017
- Απρίλιος 2017
- Μάρτιος 2017
- Φεβρουάριος 2017
- Ιανουάριος 2017
- Δεκέμβριος 2016
- Νοέμβριος 2016
- Οκτώβριος 2016
- Σεπτέμβριος 2016
- Αύγουστος 2016
- Ιούλιος 2016
- Ιούνιος 2016
- Μάιος 2016
- Απρίλιος 2016
- Μάρτιος 2016
- Φεβρουάριος 2016
- Ιανουάριος 2016
- Δεκέμβριος 2015
- Νοέμβριος 2015
- Οκτώβριος 2015
- Σεπτέμβριος 2015
- Αύγουστος 2015
- Ιούλιος 2015
- Ιούνιος 2015
- Μάιος 2015
- Απρίλιος 2015
- Μάρτιος 2015
- Φεβρουάριος 2015
- Ιανουάριος 2015
- Δεκέμβριος 2014
- Νοέμβριος 2014
- Οκτώβριος 2014
- Σεπτέμβριος 2014
- Αύγουστος 2014
- Ιούλιος 2014
- Ιούνιος 2014
- Μάιος 2014
- Απρίλιος 2014
- Μάρτιος 2014
- Φεβρουάριος 2014
- Ιανουάριος 2014
- Δεκέμβριος 2013
- Νοέμβριος 2013
- Οκτώβριος 2013
- Σεπτέμβριος 2013
- Αύγουστος 2013
- Ιούλιος 2013
- Ιούνιος 2013
- Μάιος 2013
- Απρίλιος 2013
- Μάρτιος 2013
- Φεβρουάριος 2013
- Ιανουάριος 2013
- Δεκέμβριος 2012
- Νοέμβριος 2012
- Οκτώβριος 2012
- Σεπτέμβριος 2012
- Αύγουστος 2012
- Ιούλιος 2012
- Ιούνιος 2012
- Μάιος 2012
- Απρίλιος 2012
- Μάρτιος 2012
- Φεβρουάριος 2012
- Ιανουάριος 2012
- Αύγουστος 2011
- Ιούλιος 2011
- Ιανουάριος 2011