Ρεπορτάζ

Εκδήλωση μνήμης πραγματοποιήθηκε στο Ασβεστοχώρι για τους 19 εκτελεσθέντες από τα στρατεύματα Κατοχής, στις 20 και 26 Ιουλίου 1944, οπότε οι γερμανικές δυνάμεις Κατοχής και οι Έλληνες συνεργάτες τους (ταγματασφαλίτες), αφού συγκέντρωσαν τους κατοίκους του χωριού, καθώς και υπαλλήλους και ασθενείς του Σανατορίου Ασβεστοχωρίου (που μετεξελίχθηκε το 1983 στο Γενικό Περιφερειακό Νοσοκομείο “Γ. Παπανικολάου”), επέλεξαν μετά από προδοσία και σκότωσαν 17 πατριώτες (ο ένας υπέκυψε μετά από τον ανελέητο ξυλοδαρμό του).

Η εκτέλεση έγινε, όπως είπαν, ως αντίποινα για την επίθεση των ανταρτών τη νύχτα της 12ης προς 13η Ιουλίου του ’44 στο Σανατόριο προκειμένου να πάρουν φάρμακα και τρόφιμα.

Το σημείο της εκτέλεσης επιλέχτηκε συμβολικά, επειδή εκεί οι αντάρτες, μετά από ανταλλαγή πυρών, σκότωσαν -εκείνο το βράδυ- δύο Γερμανούς αξιωματικούς και τραυμάτισαν δύο στρατιώτες.

Είχε προηγηθεί έξι μέρες νωρίτερα, στις 20 Ιουλίου, γιορτή του Προφήτη Ηλία, στην ευρύτερη περιοχή του Δάσους Κουρί, η σύλληψη -επίσης μετά από προδοσία- τεσσάρων συνδέσμων του ΕΑΜ και η εκτέλεση των τριών από αυτούς (ο τέταρτος λόγω του νεαρού της ηλικίας του στάλθηκε σε στρατόπεδα καταναγκαστικής εργασίας).

Στον τόπο της εκτέλεσης έγινε επιμνημόσυνη δέηση υπέρ αναπαύσεως των ψυχών των εκτελεσθέντων, προσκλητήριο νεκρών, κατάθεση στεφάνων, τήρηση ενός λεπτού σιγής και ανάκρουση του εθνικού ύμνου.

Τον δήμαρχο, Ιγνάτιο Καϊτεζίδη, εκπροσώπησε ο πρόεδρος της ΔΕΥΑ, δημοτικός σύμβουλος Πυλαίας – Χορτιάτη -όπου ανήκει διοικητικά το Ασβεστοχώρι- Χρήστος Μπουτσιβάρης, ο οποίος αναφέρθηκε στα θλιβερά γεγονότα του Ιουλίου του 1944.

Στην εκδήλωση παρέστησαν -μεταξύ άλλων- ο  βουλευτής της Νέας Δημοκρατίας Δημήτρης Βαρτζόπουλος, του ΠΑΣΟΚ – ΚΙΝΑΛ, Γιώργος Αρβανιτίδης και Κωνσταντίνα Αδάμου, ο αντιπεριφερειάρχης Μεταφορών και Επικοινωνιών Κ. Μακεδονίας, Σωκράτης Δωρής, ο δήμαρχος Νεάπολης – Συκεών, Σίμος Δανιηλίδης, ο αντιδήμαρχος Πολιτισμού Πυλαίας – Χορτιάτη, Σοφοκλής Κάλτσιος, ο αντιδήμαρχος Περιβάλλοντος του δήμου Θεσσαλονίκης, Ερωτόκριτος Θεοτοκάτος, η εκπρόσωπος του Γενικού Προξενείου Θεσσαλονίκης της Κυπριακής Δημοκρατίας, Γεωργία Παντελίδου, του Πυροσβεστικού Σώματος, αντιπύραρχος, Αντώνιος Αζάς, της Πολεμικής Αεροπορίας, επισμηναγός, Αναστάσιος Τυρνάς, ο επικεφαλής της δημοτικής παράταξης του Δήμου Πυλαίας – Χορτιάτη, “Δημιουργική Αλλαγή”, Κωνσταντίνος Καρπούζης, οι δημοτικοί σύμβουλοι, Δέσποινα Λυπηρίδου, Πάρις Τσογκαρλίδης, Βάιος Ζέκκας, ο πρόεδρος της Τοπικής Κοινότητας Εξοχής, Χρήστος Μητσάκης, ο εκπρόσωπος του Συλλόγου Οικογενειών Θυμάτων Ολοκαυτώματος Χορτιάτη, Εμμανουήλ Γκουραμάνης, η πρόεδρος της Φιλοπτώχου Αδελφότητος Κυριών Ασβεστοχωρίου, Ζωή Μπάγκου, η πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου Γυναικών Ασβεστοχωρίου, Ιωάννα Τσικαράκα, η σύμβουλος του Τοπικού Συμβουλίου Ασβεστοχωρίου, Ντίνα Χαρτοματσίδου Κούκου.

                                                                                                                                                                          ΝΙΚΟΣ ΓΙΩΤΗΣ

“Μελωδική” ήταν και φέτος η Άγια Νύχτα της χριστιανοσύνης στο Ασβεστοχώρι, χάρη στα μέλη της Χορωδίας του, τα οποία τηρώντας την παράδοση 71 ετών, τραγούδησαν από τη 1 τα ξημερώματα, επί τέσσερις συνεχείς ώρες, το εορταστικό τραγούδι “Χιόνια στο Καμπαναριό”.

Τα μέλη της, υπό την καθοδήγηση του Δημήτρη Κεχαγιά, τραγούδησαν το “Χιόνια στο Καμπαναριό” σε πολλές γειτονιές του Ασβεστοχωρίου.

Πολλοί Ασβεστοχωρίτες, ντόπιοι και νέοι κάτοικοι περίμεναν και φέτος, ξαγρυπνώντας κι αυτοί μαζί με τους χορωδούς, να τους ακούσουν, να τους ευχαριστήσουν και να τους… ζεστάνουν λίγο και τους υποδέχθηκαν έξω από τα σπίτια τους με ποτά, γλυκίσματα, αφεψήματα και φρούτα. Κάθε φορά η ατμόσφαιρα “ζεσταίνονταν”, παρότι η θερμοκρασία εκείνες τις ώρες ήταν χαμηλή, και οι ευχές έπαιρναν και έδιναν. Χειραψίες, αλληλοασπασμοί και αναχώρηση για μια άλλη γειτονιά, ενώ σε ορισμένα παράθυρα ή μπαλκόνια διακρίνονται και κάποια πρόσωπα αγουροξυπνημένα που παρακολουθούσαν τις παραπάνω σκηνές με έκπληξη, ίσως, επειδή ήταν η πρώτη φορά που τις ζούσαν. Ορισμένοι από αυτούς άνοιγαν το παράθυρο και εύχονταν “και του χρόνου”. Άλλοι πάλι όχι. Ίσως πίστευαν πως ήταν μέρος του… ονείρου που έβλεπαν νωρίτερα στον ύπνο τους. Γιατί όντως όλα αυτά αν τα ζήσεις από κοντά, μοιάζουν ονειρεμένα…

Πρόκειται για μια βραδιά διαφορετική από όλες τις άλλες του χρόνου για τους συμμετέχοντες, γι αυτό και ορισμένοι αν και έχουν περάσει τα… 80, όπως ο Στέλιος Πρασάς, συνοδευόμενος από τη σύζυγο του Σταυρούλα Δούδη, εξέπεμπαν μια “νεανική αύρα” και δεν υπολείπονταν σε ζωντάνια των νεώτερών τους στη χορωδία και “σκαρφάλωναν” με την ίδια μ’ εκείνους ευκολία τις ανηφοριές του Ασβεστοχωρίου. 

Το βράδυ αυτό όλα έχουν την ομορφιά τους. Ακόμη και η αγωνία αν σε μια γειτονιά υπάρξει κάποιος που θα βγει να τους κεράσει ή αν ανάψει έστω τα φώτα για να τους δείξει ότι τους άκουσε. Αλλά και να μη συμβεί κάτι τέτοιο δεν πτοούνται. Λες και είναι “ταγμένοι” να ξενυχτήσουν τραγουδώντας το συγκεκριμένο τραγούδι, διατηρώντας το έθιμο είτε τους ακούει κάποιος είτε όχι. Ξέρουν ότι στην επόμενη γειτονιά κάποιοι περιμένουν να τους ακούσουν, δίνοντάς τους εκτός από τα σχετικά κεράσματα και μια… ηθική ικανοποίηση. Εκτός από τα κεράσματα, πάντως, υπάρχουν και συνδημότες μας που προσφέρουν χρήματα, τα οποία καταγράφουν οι χορωδοί και στο τέλος ανακοινώνουν το συνολικό ποσό που συγκεντρώθηκε και τα ονόματα αυτών που τα πρόσφεραν. Με τα χρήματα αυτά παλιότερα οι συμμετέχοντες πήγαιναν σε μια ταβέρνα “για τη σύσφιξη των σχέσεών τους”, όπως έλεγαν, ενώ τα τελευταία χρόνια πηγαίνουν μια εκδρομή.

Σε όλη τη διάρκεια της “ευλογημένης” αυτής νύχτας τα πειράγματα μεταξύ των χορωδών ήταν και φέτος συνεχή.

Το ευχάριστο -για όσους αγαπούν το έθιμο- είναι ότι φαίνεται πως υπάρχει μία ανανέωση στα μέλη που συμμετέχουν στη χορωδία τη συγκεκριμένη βραδιά, τόσο σε πρόσωπα, αλλά το πιο ελπιδοφόρο είναι σε νέους ηλικιακά, οι οποίοι ίσως αποτελέσουν τη διάδοχη κατάσταση, δεδομένου ότι ηλικιωμένοι χορωδοί σταδιακά αποσύρονται. Ενδεικτικά να αναφέρουμε τη μαθήτρια Δημοτικού Ζωή Σαμακά, η οποία από πέρσι συμμετέχει με τον πατέρα της (φέτος συμμετείχε και η μητέρα της Αναστασία Βούσκα), ενώ φέτος για πρώτη φορά συμμετείχαν η μαθήτρια Γυμνασίου Μαρία Καμαδάνη, ο μαθητής Λυκείου Χάρης Σιτσιάνης, εγγονός του αείμνηστου χορωδού Κωνσταντίνου Κάλου, καθώς και η φοιτήτρια Σωτηρία Αραμπατζόγλου.

Φέτος για πρώτη φορά οι χορωδοί συγκεντρώθηκαν στη 1 π.μ. στην Αίθουσα του Λαογραφικού Μουσικοχορευτικού Συλλόγου στο κτίριο της πρώην Κοινότητας Ασβεστοχωρίου -και όχι στο ΚΑΠΗ όπως συνέβαινε επί χρόνια- για μία πρόβα και από κει άρχισε η… βόλτα τους σε γειτονιές της κωμόπολης.

Προβληματισμένη, κατά διαστήματα ήταν και φέτος από την αρχή, η Σταυρούλα Δούδη που επί δεκαετίες με τον σύζυγό της, συμμετέχουν σ’ αυτήν την… ιεροτελεστία, όπως θα μπορούσαμε να αποκαλέσουμε, επειδή δεν “έβγαιναν” οι φωνές όπως θα έπρεπε, προτρέποντας τον μαέστρο Δημήτρη Κεχαγιά “να αλλάξει τόνο”, αλλά στη συνέχεια άρχισε κι εκείνη να χαμογελά αφού μετά τα πρώτα “φάλτσα” που υπήρχαν η ομάδα “έδεσε” και το συνολικό άκουσμα ήταν καλύτερο. 

Συγκινημένη περίμενε και άκουσε το εορταστικό τραγούδι η 91 ετών Κατίνα Κακατέλη, η οποία ευχαρίστησε τους χορωδούς για τη χαρά που -όπως είπε- της έδωσαν.

Από τα εύθυμα της φετινής βραδιάς ήταν ότι για πρώτη φορά κάποιοι οικοδεσπότες ζητούσαν και έβγαιναν αναμνηστικές… σέλφι με τους χορωδούς, ίσως και για να τις αναρτήσουν στα “κοινωνικά δίκτυα”…

Οι χορωδοί έζησαν και μία συγκλονιστική εμπειρία, αφού μπροστά τους ξετυλίχτηκε στις 2.15 τα ξημερώματα μία σκηνή… αστυνομικής ταινίας, όταν ευρισκόμενοι στον κεντρικό δρόμο του Ασβεστοχωρίου -λίγα μέτρα πιο πάνω από το χώρο όπου στεγαζόταν το ΙΚΑ- περιπολικό που περιπολούσε μετά τα αλλεπάλληλα κρούσματα διαρρήξεων το τελευταίο διάστημα στην κωμόπολή μας, σταμάτησε ζητώντας κάποιες πληροφορίες από τους διερχόμενους. Τη στιγμή εκείνη οι αστυνομικοί εντόπισαν ένα όχημα παρόμοιο με αυτό που αναφέρουν αυτόπτες μάρτυρες πως χρησιμοποιούν οι διαρρήκτες. Το ακινητοποίησαν και με την απειλή των όπλων τους έκαναν εξακρίβωση στοιχείων, από την οποία αποδείχθηκε πως δεν επρόκειτο για διαρρήκτη αλλά για επιχειρηματία νυχτερινού κέντρου που δραστηριοποιείται στην περιοχή.

Μετά από πολλά χρόνια απουσίαζε από την χορωδία ο Νικηφόρος Χορτατσιάνης, επειδή έχασε προ μηνών τη σύζυγό του. Η χορωδία -πάντως- τιμητικά τραγούδησε το τραγούδι σε κοντινή απόσταση από το σπίτι του, κι όχι απ’ έξω όπως τα προηγούμενα χρόνια.

Φέτος απουσίαζε επίσης και η Αυγερινή Λεμοντζή ή οποία ήταν στην ομάδα γυναικών που συμμετείχαν στο έθιμο από το 1956. Τιμητικά στις 3.30 π.μ. τραγούδησαν έξω από το σπίτι της κι εκείνη βγήκε και κέρασε τους χορωδούς.

Δεν έλειψαν πάντως και οι εκτός Ασβεστοχωρίου συμμετοχές. Για μία ακόμη χρονιά ήρθε από τον Χορτιάτη και πλαισίωσε τη χορωδία ο Βασίλης Νουβάκης, ενώ για πρώτη φορά ήρθε από το Ρετζίκι ο Ιωακείμ Αναγνώστου, ο οποίος δήλωνε εντυπωσιασμένος!

Η χορωδία τα φετινά Χριστούγεννα τραγούδησε το “Χιόνια στο καμπαναριό” σε μία γειτονιά λιγότερη, αφού η Ιφιγένεια Κίνη, η οποία επί σειρά ετών περίμενε -γύρω στις 3.45 τα ξημερώματα τους χορωδούς να τραγουδήσουν και να τους κεράσει, έφυγε πρόσφατα από κοντά μας χτυπημένη από την επάρατη νόσο…

Το ποσό που συγκεντρώθηκε φέτος στην όμορφη αυτή “χορωδιακή περιπλάνηση”, ανήλθε σε 450 ευρώ. Προτείνουμε στους υπευθύνους της χορωδίας, τα χρήματα αυτά -αντί μιας δωρεάν ημερήσιας εκδρομής των χορωδών που πραγματοποιούν κάθε χρόνο- να προσφερθούν για την κάλυψη μέρους των εξόδων του δεύτερου χειρουργείου του συμπατριώτη μας Ντίνου Κεσσανιώτη, για την αφαίρεση όγκου από τον πνεύμονα. Σημειώνεται πως εδώ και καιρό έχει υπάρξει διαδικτυακά έκκληση για τη συγκέντρωση χρημάτων για τον παραπάνω σκοπό…

Οι στίχοι του τραγουδιού που ερμήνευσε και φέτος η χορωδία την παραμονή των Χριστουγέννων είναι οι εξής:

Χιόνια στο καμπαναριό,

που Χριστούγεννα σημαίνει.

Χιόνια στο καμπαναριό,

ξύπνησε όλο το χωριό.

Κι όλοι παν στην εκκλησιά,

το Χριστό να προσκυνήσουν.

Κι όλοι παν στην εκκλησιά,

λάμπει απόψε η Παναγιά.

Τέτοια νύχτα ήταν παιδιά,

που γεννήθηκε ο Χριστός μας.

Τέτοια νύχτα ήταν παιδιά,

κι είχαν χιόνια τα κλαδιά.

Εγεννήθηκες χωρίς,

στρωματάκι καλέ μας Χριστούλη.

Εγεννήθηκες χωρίς,

μια σκουφίτσα να φορείς.

Χιόνια στο καμπαναριό,

που Χριστούγεννα σημαίνει.

Χιόνια στο καμπαναριό,

ξύπνησε όλο το χωριό.

Για την ιστορία αναφέρουμε (αλφαβητικά) τα ονόματα των συμμετεχόντων φέτος στη χορωδία και ήταν οι: Ιωακείμ Αναγνώστου, Ντίνα Αντωνοπούλου, Σωτηρία Αραμπατζόγλου, Αναστασία Βούσκα, Μαρία Γέρου, Ελένη Γηρούκα, Σταυρούλα Δούδη – Πρασά, Αναστασία Δούκα, Μαρία Δούνα, Μαρία Ζέκου, Στέφανος Κακατέλης, Μαρία Καμαδάνη, Δημήτρης Κεχαγιάς (μαέστρος), Μαρία Κυριαζή – Σιββά, Ειρήνη Λάππα, Αυγερινή Λεμοντζή, Βασίλης Νουβάκης, Στέλιος Πρασάς, Ζωή Σαμακά, Δημήτρης Σαμακάς, Αλέκος Σιββάς, Χάρης Σιτσιάνης, Φανή Σολωμού, Όλγα Χατζηνείρου. 

ΑΚΟΛΟΥΘΕΙ ΒΙΝΤΕΟ ΑΠΟ ΤΑ ΦΕΤΙΝΑ… “ΧΙΟΝΙΑ ΣΤΟ ΚΑΜΠΑΝΑΡΙΟ” ΣΤΗΝ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΠΛΑΤΕΙΑ ΑΣΒΕΣΤΟΧΩΡΙΟΥ 

                                                                   Νίκος Γιώτης