Άρθρα

Το Ασβεστοχώρι συμμετείχε πάντοτε ενεργά στους αγώνες του έθνους. Από το έτος 1900 όμως, άρχισε εντατική εθνική δράση, της οποίας αναζωπύρωση εκδηλώθηκε αργότερα, τόσο κατά τον Εθνικό Μακεδονικό Αγώνα, όσο και στους Βαλκανικούς και τους δύο παγκοσμίους πολέμους. Κατά τον Εθνικό Μακεδονικό Αγώνα που άρχισε το 1900, το Ασβεστοχώρι υπήρξε, μετά τη Θεσσαλονίκη, το κέντρο της όλης ανταρτικής κίνησης.

Σ’ αυτό πραγματοποιούσαν συσκέψεις οι αρχηγοί των ανταρτικών σωμάτων, τα οποία δρούσαν στα περίχωρα, υπό την καθοδήγηση του τότε προξένου της Ελλάδας στη Θεσσαλονίκη, Λάμπρου Κορομηλά. Ο Κορομηλάς εκτός από τις συσκέψεις μετέβαινε στο Ασβεστοχώρι και για να εκκλησιαστεί, ενώ άλλες φορές η μετάβασή του είχε ως πρόσχημα τον εκκλησιασμό, αλλά ο σκοπός της ήταν κάποια σύσκεψη. Στην εκκλησία του Αγίου Γεωργίου Ασβεστοχωρίου, η οποία είναι η παλαιότερη της Ιεράς Μητροπόλεως Νεαπόλεως και Σταυρουπόλεως, σώζεται ακόμη και σήμερα το κάθισμα στο οποίο εκκλησιαζόταν ο πρόξενος Κορομηλάς και τιμητικά παραμένει πάντα κενό. Βρίσκεται ακριβώς απέναντι από το δεσποτικό κάθισμα.

Το Ασβεστοχώρι, είχε και τα δικά του αντάρτικα σώματα που αποτελούνταν μόνο από Ασβεστοχωρίτες και δραστηριοποιούνταν κυρίως γύρω από τη γειτονική λίμνη του Αγίου Βασιλείου (Κορώνεια). Το πρώτο υπό τον Αντώνη Μαλαμάτα ή Κατσαντώνη, δρούσε από τον Οκτώβριο του 1904, και το δεύτερο που δημιουργήθηκε δυο μήνες αργότερα υπό τον Χρήστο Πελτέκη.

Στο Ασβεστοχώρι, συγκεντρώνονταν μεταφερόμενα νύχτα από τη Θεσσαλονίκη, από Ασβεστοχωρίτες με τα μουλάρια τους, τα όπλα και άλλα πολεμοφόδια που επρόκειτο να διανεμηθούν στις διάφορες γειτονικές κοινότητες για τον αγώνα των εκεί πατριωτών κατά των Βουλγάρων. Ακόμη στο Ασβεστοχώρι, έβρισκαν άσυλο και ασφαλές καταφύγιο και προστασία, πολλοί Έλληνες αντάρτες.

Και στους μετέπειτα όμως πολέμους, τόσο τους Βαλκανικούς, όσο και τους δύο Παγκοσμίους, το Ασβεστοχώρι αγωνίστηκε, με τη συμμετοχή πολλών ανδρών του, αρκετοί από τους οποίους μάλιστα, επέστρεψαν στη Μακεδονία από διάφορες περιοχές της γης, όπου είχαν εγκατασταθεί (Αίγυπτο, Σερβία, Βουλγαρία, Ρουμανία, Αμερική). Τα πρώτα χρόνια προσέρχονταν ως εθελοντές αντάρτες και στη συνέχεια μετείχαν ως τακτικοί στρατιώτες στον απελευθερωτικό αγώνα και ευτύχησαν να δουν ελεύθερο το Ασβεστοχώρι.

Σαν σήμερα πριν από 100 χρόνια, την 27^η Οκτωβρίου 1912, για πρώτη φορά από την ίδρυσή του εισήλθε στο Ασβεστοχώρι Ελληνικός Στρατός. Επρόκειτο για ευζωνικό τάγμα, υπό τη διοίκηση του ταγματάρχη, Γεωργίου Κολοκοτρώνη, που παρέλασε στον κεντρικό δρόμο τού χωριού. Σ’ αυτό συμμετείχε και ο αποκαλούμενος και «Μαύρος Καβαλάρης», Ιωάννης Βελισσαρίου.

Τους εύζωνες υποδέχθηκαν με ενθουσιασμό οι Ασβεστοχωρίτες και τους φιλοξένησαν όλο το χειμώνα, μέχρι τη νέα εξόρμηση κατά των Βουλγάρων, με την έναρξη του Β΄ Βαλκανικού πολέμου.

Το Ασβεστοχώρι κατά την περίοδο εκείνη «πρόσφερε» στο βωμό της πατρίδας 39 ηρωικά παιδιά του που θυσιάστηκαν υπέρ της ελευθερίας της τα ονόματα των οποίων, μαζί με αυτά που θυσιάστηκαν στο Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, είναι γραμμένα με «χρυσά» γράμματα στο Ηρώο του, σε ένδειξη τιμής και παντοτινής ευγνωμοσύνης.

Νίκος Γιώτης